اهمیت محیط زندگی
یکی از عوامل مؤثر بر سلامتی انسان محیط زندگی اوست، و الگوی ناصحیح در مسکن می‌تواند زمینه ساز بیماری روحی، روانی و جسمی باشد، اسلام جهت تامین سلامت بشر درباره مسائل کمی و کیفی مرتبط با ساختمان و محیط زندگی توصیه‌های فراوانی دارد که فهرست اجمالی آن و سپس برخی از روایات آن برای مثال تقدیم خواهد شد:
مکان جغرافیایی، مساحت، معماری، دکوراسیون، ارتفاع سقف، شیوه معامله، استحکام، رنگ و تزئینات، جنس مصالح، گردش هوا در محیط، میزان و کیفیت نور، طراحی داخلی همچون جانمایی آشپزخانه، سرویس بهداشتی، حمام، اتاق خواب، تأسیسات گرمایشی و سرمایشی، نانوایی و کبوترخانه، حیاط، وسعت، نماکاری، راه، شلوغی یا خلوتی، معنویت محیط، همسایه‌ها و…
قرآن کریم محیط زندگی را محل آرامش معرفی می‌کند و می‌فرماید:
<وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَنًا…؛1 خداوند خانه‌های شما را برای آرامش شما قرار داد>.
برای دست‌یابی به خانه آرام و سالم امام جعفر صادق(ع) مشورت کارشناسی با حکیم حاذق را ضروری می‌دانند و توصیه می‌فرمایند:
«به سه گروه فقیه، حکیم و مدیر متخصص همچون معمار مراجعه کنیم تا شهرسازی مسلمانان بر اساس شرع، اصول تخصصی معماری و سلامت باشد».2
حتی در اولین قانون شهرسازی فرانسه که در سال 1850م به تصویب رسید ذکر می‌شود:
«در شهرداری کمسیون مسکن دو عضو باید داشته باشد یک پزشک و یک معمار».3
مقام معظم رهبری در دیدار شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر تهران، در 23 دی ماه سال 92 به موضوع معماری ساخت‌و‌سازها در تهران نیز اشاره کردند و گفتند:
«حقیقتاً معماری و نمای تهران، نمای یک شهر اسلامی نیست و شهرداری و شورای شهر باید این موضوع را جزو جدی‌ترین مسائل خود بدانند».
ایشان همچنین می‌فرمایند:
«باید هرچه ممکن است، محیط زندگی شهر به گونه‌ای طراحی و ساخته شود که تحقق سبک زندگی اسلامی راحت‌تر امکان‌پذیر باشد. شانههاى اسلامى باید واضح و آشکار باشد؛ کما اینکه در مهندسی‌هاى ما باید نشانههاى اسلامى آشکار باشد. صهیونیست‌ها هر نقطۀ دنیا که خواستند یک ساختمانى بسازند، آن علامت نحس ستارۀ داوود را سعى کردند یک‌جورى رویش تثبیت کنند . کار سیاسی‌شان این‌جورى است. ما مسلمان‌ها نشانههاى اسلامى و مهندسى اسلامى را در همۀ کارهایمان، از جمله در باب مهندسى بایستى مراعات کنیم».4
خانه نور گیر باشد.
جهت تابیدن نور به محیط زندگی بسیار اهمیت دارد، قرآن کریم به جهت تابیدن نور در غاری که اصحاب کهف برای پنهان شدن انتخاب کردند اشاره می‌کند و می‌فرماید:
<وَتَرَى الشَّمْسَ إِذَا طَلَعَتْ تَزَاوَرُ عَنْ كَهْفِهِمْ ذَاتَ الْيَمِينِ وَإِذَا غَرَبَتْ تَقْرِضُهُمْ ذَاتَ الشِّمَالِ وَهُمْ فِي فَجْوَةٍ مِنْهُ ذَلِكَ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ؛5 و گردش آفتاب را چنان مشاهده می‌کنی که هنگام طلوع از سمت راست غار است و نیز از جانب چپ غروب می‌کند و آنها کاملاً از حرارت خورشید در آسایش بودند این حکایت یکی از آیات الهی است>.
آیه نشان می‌دهد که جهت‌گیری ابنیه به نحوی که بتواند بهره مناسب را از آفتاب و نور خورشید ببرند، اهمیت دارد.
——-
1. نحل، آیه 80.
2. امام جعفر صادق(ع): «لا يَستَغْني أهلُ کلِّ بلدٍ عن ثلاثةٍ يُفزَعُ إليهِم في أمرِ دُنياهُم و آخِرَتِهِم، فإن عَدِموا ذلک کانوا هَمَجا: فَقيهٌ عالِمٌ وَرِعٌ، و أميرٌ خَيّرٌ مُطاعٌ، و طبيبٌ بَصيرٌ ثِقةٌ» . تحف العقول، ص 321.
3. کتاب تاریخ معماری مدرن، به نقل از لاوان، ص108.
4. بیانات مقام معظم رهبری در اجلاس نماز (23/7/91).
5. کهف، آیه 17.