بخش سوم : تغذیه حسن و طیب را در برنامه تغذیه خود پیوسته داشته باشید.
مانند: انجیر، زیتون، عسل، سبوس، سویق عدس، کاهو، خرمای برنی، آب خنک، گلابی، مویز، انار شیرین همراه با پرده‌های سفید، زرده تخم‌مرغ، خرما، سیب ناشتا، زیتون، خرفه و شیر گاو که در ذیل برخی از آنان تبیین می‌شود:
انجیر
مصرف 7 عدد انجیر شبانگاه به مدت 14شب؛ همچنین خوردن شیره انجیر (قرار دادن انجیر در شیر یا گلاب و آب) نیز مطلوب است.
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «انجیر بخورید، انجیر نافع برای بیماری بواسیر و نقرس می‌باشد».1
همچنین در جای دیگر فرمودند: «انجیر بخورید که ایمنی از قولنج است و بِه بخورید که تاریکی و کم نوری چشم را از بین می‌برد».2
زیتون
زیتون هم از داروهای گوارش است ولی باید با غذا خورده شود و مصرف 7 عدد زیتون صبح‌ها تا 14 روز مطلوب است.
از امام جعفر صادق(ع) پرسیدند: روغن زیتون بادها را در بدن تحریک می‌کند؟ فرمودند: بلکه بادها را طرد و از بدن دور می‌سازد.3
امیرالمؤمنین علی(ع) فرمودند: «با زیتون روغن مالی کنید، آن را خورشت کنید که روغن برگزیدگان است، خورشت اختیار شدگان، درد و جای قرآن و در دو ملت عظمت یافته، در حالت روی آوری و رو گردانی مبارک گشته، بدین جهت هیچ سرفهی با آن ضرر ندارد».4
امام رضا(ع) فرمودند: «زیتون بوی بد دهان را پاک می‌کند، بلغم را می‌برد، رگ را صاف می‌نماید، پی‌ها را محکم می‌گرداند، مرض را می‌برد و خشم را خاموش می‌کند».5
عسل
عسل ماده‌ای است ملین و کمک دهنده به هضم غذاها که مصرف اندک ولی دایمی آن برای فعالیت طبیعی دستگاه گوارش توصیه شده است. عسل با داشتن آهن و منگنز بالا به عمل هضم کمک می‌کند و از ترشح اسید اضافی ممانعت می‌کند (زیرا خود اسیدی است) عسل با سایر خواصی که دارد، به طور غیرمستقیم باعث تنظیم ترشح شیره معده می‌شود و به عنوان یک مرهم موجب التیام زخم‌های معده می‌شود. پس علت ایجاد آرامش عصبی درفرد مصرف کننده اثر التیامی عسل روی زخم‌های معده است. زیرا بیشتر زخم‌های معده و اثنی عشر منشا عصبی دارند.
خواص لینت دهندگی (نرم کنندگی) و ضد میکروبی عسل باعث تقویت و تسهیل عمل دفع و لینت (نرمی) مزاج می‌شود و با عفونت‌ها مبارزه می‌کند. مصرف عسل در حالت ناشتا و به خصوص به صورت محلول در
- آب برای بهبود زخم‌های معده و روده توصیه می‌شود.
- برای رفع ناراحتی‌ها و زخم‌های معده، روده‌ها و اثنی عشر خوردن عسل همراه با برخی مواد دیگر به صورت تجویزهای زیر توصیه می‌شود:
- حلوای آرد گندم، عسل و زعفران برای تقویت کار معده؛
- گرد بالنگ با عسل برای تقویت کار معده و روده ها؛
- مخلوط شیر و عسل برای تقویت عمومی بدن و کار دستگاه گوارش؛
- مخلوط مساوی از عسل و انجیر برای درمان زخم معده؛
- دو فنجان جوشانده صاف شده برگ ریشه کاسنی با عسل قبل از صبحانه؛
- شربت عسل در آب ولرم یا معمولی برای رفع درد و ناراحتی؛
با نوشیدن شربت عسل درد معده به مرور کمتر خواهد شد؛ همچنین مصرف شربت عسل با تعداد خیلی کمی لیموترش تازه به آرامی و جرعه جرعه مفید خواهد بود.
خوراک سرکه انگبین (2 واحد سرکه + 2 واحد جوشانده نعناع + یک واحد عسل) هر شب با یک لیوان آب مخلوط کرده به مدت 14 شب مطلوب است.
سبوس
سبوس، خصوصاً سبوس گندم که به شدت برای یبوست مفید است و متأسفانه آن را از غذاهایمان حذف کرده‌اند. سبوس را به هر صورتی می‌توان مصرف کرد مثلاً می‌توان آن را همراه با غذا دم کرده و مصرف کرد و یا خود سبوس را جوشاند و به آن عسل زد و میل کرد ولی نباید در مصرف سبوس زیاده روی کرد. کسی که یبوست دارد اگر در یک روز مثلاً دو سه وعده سبوس بخورد خیلی خوشش می‌آید چون خوب جواب می‌دهد و در نتیجه فردا و پس فردا هم می‌خورد، ناگهان می‌بیند خود سبوس باعث یبوست شده است. بهترین غذا و دوا اگر بیش از حد مصرف شود به مرض تبدیل می‌شود.
سویق عدس
امام جعفر صادق(ع) فرمودند: «سویق عدس تشنگى را قطع می‌کند و معده را نیرو می‌دهد و درمان 700 بیماری است، و صفرا را خاموش می‌کند و درون را خنک می‌کند… و جوشش خون را آرام می‌کند و گرمى را خاموش می‌کند».6
کاهو
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «کاهو بخور، که خواب‌آور است و غذا را هضم مى‌کند».7
خرمای برنی
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «این جبرئیل است که به من خبر مى‌دهد که در آن (خرماى برنى)، نُه ویژگى است: بوى دهان را خوش مى‌سازد، معده را مى‌پالاید و غذا را گوارش مى‌دهد و …».8
آب خنک
امام رضا(ع) فرمودند: «درباره آب خنک، روایت مى‌کنم که حرارت بدن را فرو مى‌نشاند، صفرا را آرام مى‌سازد، غذا را هضم مى‌کند، پس مانده‌اى را که در سر معده هست، ذوب مى‌سازد و تب را از میان مى‌برد».9
گلابی
امام جعفر صادق(ع) فرمودند: «گلابى، معده را مى‌پالاید و تقویت مى‌کند و با بِه، همگون است. خوردنش روى غذا سودمندتر است تا چاشت ناخورده. هر کس هم که احساس سنگینى مى‌کند، از آن (بر روى غذا) بخورد».10
انار شیرین همراه با پرده‌های سفید
حارث بن مغیرة می‌گوید: از سنگینی معده و نامرتبی گوارش خود به امام جعفر صادق(ع) شکایت کردم. ایشان فرموند: این انار شیرین را با پرده‌های میان دانه‌های آن بخور که معده را کاملاً پاکسازی می‌کند و نامیزانی گوارش را سامان می‌بخشد و غذا را هضم می‌کند و در دل تسبیح خداوند می‌گوید.11
زرده تخم‌مرغ
شخصی نزد امام رضا(ع) از مشکل گوارش غذا اظهار ناراحتی کرد. فرموند: زرده تخم‌مرغ بخور. این کار را انجام داد و از آن، سود برد. 12البته در هیچ غذا و هیچ کاری نباید زیاده‌روی کرد.مخصوصاً در امثال تخم‌مرغ که در سایر روایات از مصرف زیاد آن نهی شده است.
———————-
1. «کل التین، فانه ینفع البواسیر و النقرس». محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج62، ص297.
2. «اکل التین أمان من القولنج و أکل السفرجل یذهب ظلمه البصر». همان، ص296.
3. برقی، المحاسن. ج2. صص 485 – 472.
4. «ادَّهِنُوا بِالزَّیتِ وَ ائْتَدِمُوا بِهِ فَإِنَّهُ دُهْنَةُ الْأَخْیارِ وَ إِدَامُ الْمُصْطَفَینَ». همان، ص484.
5. برقی، المحاسن، ج2، ص472؛ حسن بن فضل طبرسى، مکارم الاخلاق، ص218.
6. «سَوِیقُ الْعَدَسِ یقْطَعُ الْعَطَشَ وَ یقَوِّی الْمَعِدَةَ وَ فِیهِ شِفَاءٌ مِنْ سَبْعِینَ دَاءً وَ یطْفِئُ الصَّفْرَاءَ وَ یبَرِّدُ الْجَوْفَ… یسَکنُ هَیجَانَ الدَّمِ وَ یطْفِئُ الْحَرَارَةَ». محمد بن یعقوب کلینى، الکافی، ج6، ص308.
7. «کُلُوا الْخَسَّ فَإنَّهُ یُورِثُ النُّعَاسَ، وَ یَهْضِمُ الطَّعامَ». حسن بن فضل طبرسى، مکارم الاخلاق، ج1، ص396.
8. «هذا جَبرَئیلُ یُخبِرُنی أنَّ فی تَمرَتِکُم هذِهِ تِسعَ خِصالٍ: تُخَبِّلُ الشَّیطانَ، وتُقَوِّی الظَّهرَ، وتَزیدُ فِی المُجامَعَةِ، وتَزیدُ فِی السَّمعِ وَالبَصَرِ، وتُقَرِّبُ مِنَ اللّهِ، وتُباعِدُ عَنِ الشَّیطانِ، وتَهضِمُ الطَّعامَ، وتَذهَبُ بِالدّاءِ، وتُطَیِّبُ النَّکهَةَ». شیخ صدوق، خصال، ص416.
9. الفقه المنسوب الامام رضا(ع)، ص346.
10. «الکمثرى یدبغ المعدة ویقویها هو والسفرجل سواء، وهو على الشبع أنفع منه على الریق، ومن أصابه طخاء فلیأکله یعنی على الطعام». محمد بن یعقوب کلینى، الکافی، ج6، ص358.
11. «شکوت الى أبى عبدالله(ع) ثقلا اجده فی فؤادى وکثرة التخمة من طعامی فقال تناول من هذا الرمان الحلو وکله بشحمه». عبدالله و حسین ابنا بسطام، طبّ الائمه(علیهم السلام)، ص134.
12. حسن بن فضل طبرسى، مکارم الاخلاق، ج1، ص352.