درخشندگی یا توان تابشی
(به انگلیسی: luminosity) اندازهٔ کل روشنایی جسم آسمانی است. جنس درخشندگی از توان است و واحدش وات میباشد.
ضابطهها
توان تابشی و شار
شار تابشی، درخشندگیِ یکای مساحت جسم است، پس میانشان این رابطه برقرار است:
- F=LA
که F شار تابشی و A مساحت تابنده است. نیز میتوان F را شار دریافتی (روشنایی، مقدار تابش رسیده به یکای سطح در فاصلهای معین) و A را مساحت گویی که جسم سیاه در فاصلهٔ معین روشن کرده دانست. هر دو مقدار یک جواب به دست میدهد.
چون مساحت گوی از رابطهٔ S=A=۴πr2 به دست میآید، این رابطه برمیآید. توجه کنید که اینجا مساحت کرهٔ روشنشده را به دست آوردیم (r)، نه جسم سیاه (R) را.
- F=L4πr2
پس درخشندگی ستاره از این رابطه پیدا میشود:
- L=4πR2σT4
که R شعاع جسم سیاه (ستاره)، σ ثابت استیون-بولتزمن و T دمایش است.
از بخش این رابطه بر رابطهٔ درخشندگی خورشید، این رابطه دست میدهد:
- LL⊙=(RR⊙)2(TT⊙)4
که دربارهٔ ستارگان رشتهٔ اصلی این رابطه برقرار است:
- LL⊙∼(MM⊙)3.9
M جرم جسم سیاه است.
درخشندگی و قدر
رابطهٔ قدر ظاهری ستارگان نیز تابعی لگاریتمی است و از این معادله به دست میآید:
- mstar=msun−2.5log10(LstarL⊙⋅(dsundstar)2)
که در آن msun قدر ظاهری خورشید و mstar [قدر ظاهری]] ستاره است. L☉ درخشندگی خورشید و Lstar درخشندگی ستاره است. d نیز فاصله میباشد. حالا اگر در زمین باشیم، رابطه را میتوان اینگونه بازنوشت:
- mstar=m⊙−2.5log10(LstarL⊙⋅(1dstar)2)
اگر فاصله را برحسب واحد نجومی حساب کنیم.
اختلاف قدر مطلق و درخشندگی دو درخشنده چنین است:
- M1−M2=−2.5log10L1L2
- L1L2=10(M2−M1)/2.5
M قدر مطلق است.
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ brightness
- ↑ flux dencity
- ↑ magnitude
- ↑ astronomic unit
- ↑ absolute magnitude