راهکار تقویت ایمان و معنویات:
یاد خدا: اولین درمان یاد خداست، یکی از علل غم و افسردگی در جامعه امروز ضعف ارتباط با خدا و غفلت از یاد خداست، خداوند در قرآن میفرماید: ﴿وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا1 یعنی «کسی که از یاد من اعراض کند معیشت تنگی خواهد داشت.» این تنگی مربوط به مسائل روحی است زیرا دنیا (از نظر مادی) مال کفران است، همچنین خداوند میفرماید: ﴿أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ﴾2یعنی «با یاد خدا دلها آرام میشود» اگر میبینیم که در کشورهای غربی علیرقم امکانات زیاد از غم و افسردگی رنج میبرند علت غفلت از یاد خداست مخصوصاً در زندگی امروزی که انسانها بیشتر جدا از هم و تنها زندگی میکنند. در این حالت کسی که یاد خدا باشد احساس تنهایی و ضعف نمیکند.
یقین و رضا و تسلیم: درمان دوم یقین و رضا است، امام صادق (ع) میفرمایند: «خداوند به جهت عدل و حکمت و علمش راحتی و شادی را در یقین و رضا از خدا قرار داده، و هم و غم را در شک و نارضایتی قرار داده، پس از کار خدا راضی باشید و تسلیم او باشید.»3اگر بنده بداند که هر آنچه که خدا برای او مقدر کرده به نفع اوست دیگر ناراضی و ناراحت نخواهد بود، البته اگر نگرانی از کرده خود باشد و بخاطر آخرت باشد خوب است..
درمان سوم صبر کردن و جزع نکردن:امام علی (ع) میفرمایند : «مبادا جزع کنی زیرا امید را قطع میکند و اگر انسان نا امید شود دنبال چاره نمیرود و باعث هم و غم میشود، اگر چارهای باشد باید چاره را یافت و اگر چاره ای نیست باید صبر کرد و این بهتر از نا امیدی است.4
درمان چهارم زهد و دل کندن از محبت دنیا هرگاه انسان چیزی را دوست داشته باشد بابت آن در رنج است و هرچه چیزهایی که دوست دارد بیشتر باشد رنجش هم بیشتر است، پیامبر (ص) میفرمایند:«دوست داشتن دنیا هم و غم را زیاد میکند و زهد در دنیا سبب راحتی قلب و راحتی تن است.»5
قانع بودن:در روایت دیگری آمده: کسی که به تقدیر و قسمت خود قانع باشد از غم و خستگی در امان خواهد بود.6
—————-
1. طه، ۱۲۴
2. رعد، 28
3. «إنّ الله ـ بعدله وحکمته وعلمه ـ جعل الروح والفرح فی الیقین والرضا عن الله وجعل الهمّ والحزن فی الشکّ فارضوا عن الله، وسلّموا لأمره ، الاسكافی، 258: 59، ح۱۲۴ )
4. «إِيَّاكَ وَ الْجَزَعَ فَإِنَّهُ يَقْطَعُ الْأَمَلَ وَ يُضَعِّفُ الْعَمَلَ وَ يُورِثُ الْهَمَّ وَ اعْلَمْ أَنَّ الْمَخْرَجَ فِي أَمْرَيْنِ مَا كَانَتْ فِيهِ حِيلَةٌ فَالاحْتِيَالُ وَ مَا لَمْ تَكُنْ فِيهِ حِيلَةٌ فَالاصْطِبَارُ ، قاضی نعمان، ج1:323
5. الرغبه فی الدنیا تکثر الهم والحزن، والزهد فی الدنیا یریح القلب والبدن
6. ومن قنع بالمقسوم استراح من الهم والكرب والتعب