نیروی کشندی یا نیروی جزر و مدی
یک اثر ثانویه از نیروی جاذبه و باعث به وجود آمدن پدیده جزر و مد میباشد. این نیرو ناشی از یکسان نبودن نیروی جاذبه یک جسم بر امتداد دو سوی جسم دیگر ناشی میشود؛ نزدیکترین سمت بیشتر از دورترین سمت، جذب میشود. در نتیجه جزر و مد نیرویی دیفرانسیلی است.
جاذبه گرانشی ماه بر نزدیکترین اقیانوس به ماه و همچنین زمین جامد و دورترین اقیانوسها به ماه را در نظر بگیرید. جاذبهای متقابل بین ماه و زمین جامد وجود دارد که بر مرکز ثقل آن عمل میکند. به هر حال اقیانوسهای نزدیک با شدت بیشتری جذب میشوند و از آنجایی که آنها مایع هستند اندکی به ماه نزدیک و باعث مد میشوند. اقیانوسهای دور کمتر جذب میشوند. انتظار میرود که جاذبه در سمت اقیانوسهای دور دست باعث جزر شود ولی از آن جایی که زمین جامد قویتر جذب ماه میشود، یک شتاب نسبی به سمت بیرون بر آن آبها وجود دارد. از منظر کلی، جرم زمین متحمل یک جاذبه دو جانبه با ماه میشود، اقیانوسهای نزدیک بیشتر از اقیانوسهای دور، که منجر به تفریق این دو میباشد.
در کاربرد رایجتر در مکانیک سماوی، بیان ‘نیروی جزر و مدی’ میتواند اشاره به وضعیتی که در آن شیء یا مواد (به عنوان مثال جزر و مد آب) عمدتاً تحت تأثیر گرانش شیء دوم (مثلا زمین) است اما همچنین از اثرات گرانشی شیء سوم (برای مثال ماه) دچار عدم توازن شدهاست. این نیروی نامتعادلکننده در مواقعی به نام نیروی کشندی (جزر و مدی) شناخته میشود که: تفاضل بین نیروی وارد شده توسط شیء سوم بر روی دوم و نیروی وارد شده توسط شیء سوم بر شیء اول باشد.