زیبایی و آراستگی در اسلام

انسان به اقتضای فطرت خویش، میل به زیبایی و جمال داشته و جویای پاکیزگی، زیبایی و آراستگی است و از ژولیدگی، پلیدی و پریشانی نفرت دارد.
بخشی از برنامه‌ها و دستورهای اسلام درباره نظافت، زیبایی و آراستگی ظاهر، مثل بهداشت، لباس، رنگ و بوی بدن و… است.
امام صادق(ع) فرموده است: اِنّ اللّه یُحبُّ الجمالَ و التجمیلَ و یُکرِه البُؤسَ و التباؤُسَ.1
خداوند، زیبایی و آراستن را دوست دارد و از نپرداختن به خود و خود را ژولیده نشان دادن، کراهت دارد. همچنین پیامبر اکرم می فرماید:
اِنّ اللّه تعالی یُحبُّ مِنْ عَبدهِ إذا خَرَجَ إلی إخوانِهِ اَنْ یَتَهیّأ لَهُم و یتَجَّملَ. 2
خدای تعالی دوست دارد وقتی بنده اش نزد برادران خود می رود، خود را آماده کند و بیاراید.
شاید برخی بر این باورند که فقط هنگام حضور نزد افراد غریبه باید خود را بیارایند و در دیدار با دوستان و آشنایان، صِرف رفاقت و خودمانی بودن، لزوم آراسته بودن را برطرف می سازد؛ در حالی که حضرت علی(ع) می فرماید:
لِیَتَزیَّنْ أحَدُکُم لأخیهِ المسْلِمِ إذا أتاهُ کما یتزیَّنُ لِلْغریبِ الذَّی یُحِبُّ أنْ یَراهُ فی أَحْسَنِ الهَیْئَة3
همچنان که دوست دارید افراد غریبه، شما را در بهترین شکل ببینند و خود را برای آنها می آرایید، وقتی نزد برادر مسلمان خود نیز می روید، به همان صورت، خویشتن را بیارایید.
برای این که دقیق تر به مسئله توجّه کنیم، به برخی امور که مستقیماً در آراستگیِ ظاهر4دخالت دارند، می پردازیم:
——————
1. أمالی الطوسی، ج 1، ص 275.
2. مکارم الأخلاق، ج 1، ص 218.
3. الخصال، ص 612.
4. موضوع این نوشتار، آراستگی بیرونی و جمال ظاهری است و نه جمال باطنی و آرایه های درونی و پنهان آدمی. امام حسن عسکری(ع) می فرماید: حُسنُ الصورةِ جَمالٌ ظاهرٌ و حُسنُ العَقلِ جَمالٌ باطن؛ خوب بودن ظاهرِ (انسان)، زیبایی آشکار است و خوب بودن اندیشه(اش)، زیبایی پنهان.(الکافی، ج 6، ص 438)
امیرالمؤمنین(ع) نیز فرموده است: زینة البَواطِنِ أجمَلُ مِنْ زینَةِ الظواهر؛ آراستگی باطن، زیباتر است از آراستگی ظاهر.(غرر الحکم، ح 5503)