مسواک زدن

بی شک داشتن دندان هایی تمیز و سفید، خواسته هر فرد آراسته است؛ زیرا بجز تأثیر بسزا در سلامت جسمی افراد، در زیبایی ظاهری آنها نیز مؤثر است. از آن گذشته، بوی مطبوع دهان هنگام صحبت با دیگران، الزاماً وابستگی مستقیم به رعایت بهداشت دندان ها و رسیدگی به آنها و در نتیجه سالم بودن آنها دارد. در همین زمینه امام صادق (ع) فرموده است:
لِکُلِّ شی ءٍ طَهُورٌ وَطَهورُ الفَمِ السِّواک.1
هر چیزی را پاک کننده ای است و پاک کننده دهان، مسواک زدن است.
به احتمال زیاد، بشر شستن یا تمیز کردن دندان را برای رسیدن به زیبایی آغاز کرده است؛ زیرا به قول یکی از صاحب نظران، کشش به سوی زیبایی در سرشت بشر، نیرومندتر از کشش به سمت بهداشت است. به هر حال، رعایت بهداشت دندان نیز همچون میل به زیبایی، با ظهور پیامبران و تأکید آنان، به صورت سنّت درآمد که روایات بسیاری مؤیّد این مدّعاست.
امام صادق(ع) فرموده است: السِّواکُ مِنْ سُنَنِ المُرْسَلین.2
مسواک زدن، از سنّت های پیامبران است.
پیامبر گرامی اسلام نیز در سفارش به مسواک زدن فرموده است: مازالَ جَبْرئیل یُوصینیِ بِالسِّواک حَتّی ظَنَنْتُ أنّه سَیَجْعلُهُ فَریضَةً.3
آنچنان جبرئیل مرا به مسواک زدن سفارش کرد که گمان بردم آن را «واجب» خواهد نمود.
در حدیثی دیگر از ایشان آمده است: لَوْلا اَنْ اَشُقَّ عَلی اُمّتی لَأَمَرتُهُم بِالسِّواکِ مَعَ کُلِّ صَلاةِ.4
اگر نمی ترسیدم که امّتم به زحمت و مشقّت بیفتند، به آنها دستور می دادم برای هر نماز، مسواک بزنند. در فایده های جسمی مسواک زدن و همچنین ثواب آن و افزایش ثواب بسیاری از عبادت ها (چنانچه با مسواک زدنْ همراه شوند)، احادیث زیادی وارد شده که به یک نمونه اکتفا می گردد.
امام صادق (ع) می فرماید:فِی السِّواکِ إثْنَتا عَشْرَةَ خِصْلَةً: هُو مِنَ السُّنّة، و مُطَهِّرةٌ لِلْفَم ومَجْلاةٌ لِلْبَصَر، وَیُرْضِی الرَّحمن، وَیَبْیَض الأَسْنان ویَذْهَبُ بالحُفَرْ، وَیَشُدُّ اللَثَّة ویُشَهّی الطَّعام، ویذَهَبُ بِالبَلْغَم، ویَزیدُ فِی الحِفْظِ ویُضاعَفُ به الحَسَنات وتَفْرَحُ بِه المَلائِکَةَ.5
در مسواک زدن، دوازده ویژگی است: از سنّت پیامبر(ص)) است، موجب پاکی دهان است، نورِ دیده را جلوه گر می کند، خداوند را راضی می نماید، دندان ها را سفید می کند، زردی یا پوسیدگی دندان را زایل می نماید، لثه را محکم می سازد، اشتهای به غذا را زیاد می کند، بَلغَم را از بین می برد، حافظه را افزایش می دهد، ثواب ها را چند برابر می کند، و ملائکه را شاد می گرداند.
————–
1. کتاب من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 53.
2. الکافی، ج 6، ص 495.
3. أمالی الصدوق، ص 257.
4. الکافی، ج 3، ص 22.
5. الخصال، ص 481.